Immuungemedieerde ontstekingsziekten (IMID's)
De term immuungemedieerde ontstekingsziekten (immune-mediated inflammatory diseases; IMID’s) is een relatief nieuw concept van hergroepering van ziekten waarbij anatomische en functionele orgaanschade en de resulterende morbiditeit voornamelijk wordt veroorzaakt door immuungemedieerde ontsteking. Hoewel immuuncellen en ontstekingsreacties ook een cruciale rol spelen bij infectieziekten, zijn zij in IMID’s geen secundair werkingsmechanisme maar de belangrijkste oorzakelijke factor. Deze ziektes kunnen ingedeeld worden in auto-immuun en auto-inflammatoire ziekten. Bij auto-immuniteit reageren lymfocyten tegen lichaamseigen eiwitten. En vormt het lichaam vaak ook antistoffen tegen het eigen weefsel. Voorbeelden hiervan zijn reumatoïde artritis, multipele sclerose en systemische lupus erythematodes. Auto-inflammatoire aandoeningen worden gekenmerkt door een gegeneraliseerde ontsteking, zonder dat daar auto-immuniteit of een infectie aan ten grondslag ligt, zoals M. Crohn, spondylartritis, jicht en ziekten van tot dusver onbekende origine zoals sarcoïdose. IMIDs omvatten niet enkel deze frequent voorkomende ziekten, maar ook zeldzamere ziektebeelden zoals weergegeven in onderstaande tabel.
Dermatomyositis | Mixed Connective Tissue Disease (MCTD) | Scleritis |
Polymyositis | Bulleuze pemphigus | Uveitis |
Polymyalgia rheumatica (PMR) | Ziekte van Castleman | Amyloïdose (primair of secundair) |
Arteriitis temporalis | Hyper-IgD syndroom | Polychondritis |
Polyarteriitis nodosa (PAN) | Familial Mediterranean Fever (FMF) | Ziekte van Behçet |
Microscopische polyangitis | Retroperitoneale fibrose | Ziekte van Takayasu |
ANCA-geassocieerde vasculitis (GPA/EGPA) | IgG4 gerelateerde ziekte | Reuscel arteriitis |
Sarcoïdose | TNF Receptor Associated Periodic Syndrome (TRAPS) | Ziekte van Sjögren |
Systemische lupus erythematodes | Adult onset Still’s disease | Hydradenitis suppurativa |
Systemische sclerose | Cryoglobulinemische vasculitis | |
Tabel: Voorbeelden van zeldzame reumatologische IMID’s, deze lijst is niet uitputtend. |