Pagina patiënten

Met het RUBRIC-register worden mensen met een ernstige zeldzame IMID gevolgd die een behandeling krijgen met biologische medicijnen. De uitkomsten uit dit register worden gebruikt om de behandelingen van deze zeldzame ontstekingsziekten te verbeteren en de effecten van de behandeling met biologische medicijnen te onderzoeken. Er zijn in Nederland weinig mensen met een zeldzame IMID die een behandeling met biologische medicijnen krijgen. Daarom is het belangrijk om zoveel mogelijk gegevens van alle mensen met een IMID te verzamelen. In het RUBRIC-register houden de onderzoekers bij hoeveel mensen er in Nederland bij deze bijzondere groep horen, welke medicijnen zij krijgen voorgeschreven en hoe hun behandeling met deze biologische medicijnen verloopt

Met hulp van het RUBRIC-register willen de onderzoekers meer inzicht krijgen in de verschillen en overeenkomsten van mensen met een zeldzame IMID en leren zij meer over de behandelingen van deze ernstige en zeldzame aandoeningen. Artsen houden daarom in het register bij hoe zij u behandelen en welke medicijnen u krijgt voorgeschreven. Daardoor krijgen zowel uw arts als uzelf meer inzicht in het verloop van de behandeling van uw ziekte. Door het invullen en bijhouden van de behandelingen en inzet van medicijnen in het RUBRIC-register, komen er veel gegevens beschikbaar over deze ziekten en de werking van de biologische medicijnen. Hierdoor zijn artsen steeds beter in staat de behandelingen nog gerichter toe te passen op mensen met een zeldzame IMID. Op basis van de uitkomsten die uit het RUBRIC-register komen, gaan artsen protocollen en richtlijnen opstellen voor de behandeling van mensen met een zeldzame IMID. Dit verbetert de zorg voor mensen met deze zeldzame ziekten.

Dit geldt vooral voor mensen met een therapie-refractaire IMID. Therapie-refractair wil zeggen dat u niet goed reageert op (de normale dosis van) een behandeling die standaard wordt gegeven aan mensen die dezelfde ziekte hebben als u.

Om de zorg voor mensen met een zeldzame ontstekingsziekte te verbeteren hebben de onderzoekers uw hulp nodig. Daarom vragen zij u voor ieder bezoek aan uw arts enkele vragenlijsten in te vullen. Dit kan gewoon thuis, via deze website.

Het invullen van de vragenlijsten is gekoppeld aan uw ziekenhuisbezoek. Zo kan uw arts zich goed voorbereiden op het consult. Zodra u weet wanneer uw consult is, log dan in op de website en vul de datum van de afspraak in. Als u de datum hebt ingevuld, ontvangt u één week van tevoren een e-mail waarin staat dat het tijd is om de vragenlijsten in te vullen.

Als u een dag voor de afspraak de vragenlijsten nog niet hebt ingevuld, krijgt u een e-mail ter herinnering. Het is belangrijk dat u zelf de antwoorden geeft. Als u hulp bij het invullen nodig hebt, mag dat natuurlijk.

Tijdens de afspraak met uw arts bespreken jullie uw antwoorden.

Uw arts gebruikt de antwoorden om samen met u te kijken hoe de behandeling verloopt, hoe het met u gaat, om u te adviseren en eventuele problemen te signaleren. Ook kan uw arts u sneller doorverwijzen naar bijvoorbeeld een fysiotherapeut als dat nodig is.

Doordat u voor elk bezoek aan het ziekenhuis deze vragenlijsten invult, krijgt u meer inzicht in de behandeling en in uw ziekte. In het 1e jaar van uw behandeling gaat u meestal iedere 3 maanden voor controle. De jaren daarna is dit vaak 2 keer per jaar.

Uw behandelend arts meldt u aan voor het register. Zodra u bent aangemeld, krijgt u een inlogcode en wachtwoord voor het RUBRIC-register. Hiermee kunt u inloggen en telkens een week voor uw ziekenhuisbezoek de vragenlijsten invullen. Bewaar de email met het wachtwoord goed en veilig.

Mocht u het wachtwoord vergeten zijn, vraag deze dan opnieuw aan. U ontvangt uw nieuwe wachtwoord per email. Mocht u al uw inloggegevens kwijt zijn, dan is het ook mogelijk om geheel nieuwe inloggegevens aan te vragen.

Bij de eerste keer inloggen kunt u toestemming geven voor het gebruik van uw gegevens in het RUBRIC-register voor wetenschappelijk onderzoek binnen het ziekenhuis. Uiteraard worden uw gegevens vertrouwelijk en anoniem behandeld.

Alleen uw behandelend arts en de beheerder van het register kunnen uw antwoorden bekijken. Op de website is te zien wie uw behandelend arts is. Als u zelf graag een overzicht wilt van de door u ingevulde antwoorden, vraag dan aan uw arts om een overzicht te printen.

Hierop ziet u in het groen de vragen waarop u hebt geantwoord dat het goed met u gaat, in oranje als u soms klachten hebt en in het rood de vragen waarop u hebt aangegeven dat u vaak klachten ondervindt. Hierdoor ziet uw arts direct hoe het met u gaat.

Uw gegevens helpen uw behandelend arts om de behandeling nog beter af te stemmen op uw ziektebeeld en inzicht te krijgen in hoe het met u gaat. Zoals eerder aangegeven wordt het RUBRIC-register ook gebruikt voor het verbeteren van de zorg voor mensen met ernstige, zeldzame of therapie-refractaire immunologische ziekten.

Als u toestemming hebt gegeven voor het gebruik van uw gegevens voor wetenschappelijk onderzoek, verwerken de onderzoekers uw gegevens hiervoor vertrouwelijk en anoniem.

Immuungemedieerde ontstekingsziekte (IMID) is een verzamelnaam voor een groep aandoeningen waarbij het immuunsysteem ontspoort. Dat ontsporen kan op twee manieren:

1. Het immuunsysteem veroorzaakt zelf ontstekingsreacties. Dan heet het een auto-inflammatoire aandoening. Voorbeelden van auto-inflammatoire aandoeningen zijn IBD (Inflammatory Bowel Disease, chronische darmziekten), spondyloartritis en jicht.
2. Het lichaam maakt antistoffen aan tegen het eigen weefsel. Dan heet het een auto-immuun aandoening. Voorbeelden van auto-immuunaandoeningen zijn reumatoïde artritis, multiple sclerose en systemische lupus.

De aandoeningen kunnen verschillende organen en systemen aantasten. De symptomen van een bepaalde aandoening verschillen vaak per persoon. Er zijn ook zeldzame immuungemedieerde ontstekingsziektes die tot de IMID’s behoren, zoals de ziekte van Behcet, Sjögren en vasculitis. In Europa wordt een ziekte zeldzaam genoemd als minder dan 5 op de 10.000 mensen deze aandoening hebben.

Een complicatie bij een immuungemedieerde ontstekingsziekte kan ook zeldzaam zijn, bijvoorbeeld ziekteactiviteit in de hersenen of in het zenuwstelsel. Voorbeelden hiervan zijn neurosarcoïdose of neuro-SLE. Een zeldzame complicatie is een ziekte-uiting die bij minder dan 10% van de mensen met dezelfde aandoening optreedt.

Therapie-refractair wil zeggen dat u niet goed reageert op (de normale dosis van) een behandeling die standaard gegeven wordt aan mensen met dezelfde aandoening. Uw arts gaat dan op zoek naar een andere dosis of een behandeling met medicijnen die eigenlijk niet geregistreerd staan voor uw aandoening. Hij kan dan bijvoorbeeld biologische medicijnen voorschrijven. Een ziekte wordt therapie-refractair genoemd als er sprake is van 1 of meer van de volgende situaties:

1. De standaardbehandeling en 1 ander middel voor de betreffende aandoening werken niet.

Uw arts heeft u eerder klassieke immunosuppressieve medicijnen* voorgeschreven.

Bijvoorbeeld methotrexaat, sulfasalazine of leflunomide*, maar helaas werken deze niet voor u. Of u hebt bijvoorbeeld een behandeling met corticosteroïden gehad die ook onvoldoende resultaat geeft. Als de behandeling met deze medicijnen geen resultaat hebben, dan wordt uw aandoening therapie-refractair genoemd.

* Ander voorbeelden van klassieke immunosuppressieve medicijnen zijn: azathioprine (2 mg/kg), mycofenolaat mofetil, cyclofosfamide, cyclosporine en topicale therapie.

2. Er is een contra-indicatie voor een medicijn in de behandeling van uw aandoening of voor de maximale dosis.

Een contra-indicatie betekent dat u niet behandeld mag worden met een medicijn dat standaard wordt gebruikt voor uw ziekte. Bijvoorbeeld omdat u een andere aandoening hebt, zoals ernstige osteoporose.

Of u mag geen maximale dosis van een medicijn krijgen, omdat u bijvoorbeeld nog andere medicijnen gebruikt die u niet samen kunt gebruiken. Of u hebt een kinderwens.

Uw aandoening heet ook therapie-refractair als er door contra-indicaties of bijwerkingen geen goede behandeling van uw ziekte mogelijk is.

3. U gebruikt langer dan 3 maanden corticosteroïden in een hoge dosering.

Het komt ook voor dat het bij u nodig is om corticosteroïden, zoals prednison, in een heel hoge dosering voor te schrijven. Alleen op deze manier heeft het medicijn voldoende effect. Als dat langer is dan 3 maanden wordt uw aandoening ook in deze situatie therapie-refractair genoemd.

Biologische medicijnen heten ook wel biologicals en biosimilars en bestaan geheel of gedeeltelijk uit dierlijk of menselijk eiwit. Ze zijn gemaakt van genetisch aangepaste levende organismen zoals bacteriën, schimmels of cellen van planten of dieren. Daarom heten ze biologische medicijnen.

Als klassieke immunosuppressieve medicijnen onvoldoende helpen, kunnen artsen bij bepaalde IMID’s een behandeling starten met biologische medicijnen.

Bij bepaalde IMID’s werken sommige van de afweercellen of ontstekingseiwitten in het immuunsysteem niet goed. Of er zijn er juist te veel. B- en T-cellen zijn afweercellen. TNF-alfa en interleukines zijn voorbeelden van ontstekings-eiwitten.

Er zijn daarom verschillende soorten biologische medicijnen, die op verschillende manieren heel gericht de werking remmen van deze afweercellen en ontstekingseiwitten. Hierdoor komen ontstekingen en ziekteprocessen tot rust. Het is daarom heel belangrijk dat artsen zo snel mogelijk de juiste behandeling voor u vinden.

Als het medicijn of de dosis van het medicijn niet geregistreerd staat voor uw aandoening heet het off-label gebruik van een medicijn.

Wanneer de standaardbehandeling onvoldoende bij u werkt, dan kijkt uw arts welke medicijnen wel een mogelijkheid zouden zijn. Dit kunnen ook medicijnen zijn die eigenlijk niet geregistreerd staan als behandeling voor uw aandoening, of in een andere dosis of met een andere toedieningsvorm dan gebruikelijk. Als het gaat om een behandeling voor kinderen is het mogelijk dat de arts moet kijken naar medicijnen die niet geregistreerd zijn voor kinderen.

Steeds vaker worden biologische medicijnen voorgeschreven bij zeldzame IMID’s als geen enkele andere behandeling werkt. Biologische medicijnen zijn duur en in Nederland worden ze meestal niet vergoed door zorgverzekeraars als deze off-label zijn voorgeschreven.. Het voorschrijven van biologische medicijnen aan mensen met een zeldzame IMID betalen de ziekenhuizen momenteel zelf. Zorgverzekeraars vergoeden deze behandelingen meestal wel als er ‘voldoende’ wetenschappelijk bewijs is die is opgedaan door klinische studies.

Helaas zijn zulke studies moeilijk bij deze zeldzame ziekten. Daarom schrijven artsen deze biologische medicijnen nu ‘off-label’ aan u voor, omdat deze nieuwe krachtige therapieën soms de enige mogelijkheid zijn om uw ziekte te remmen.

De kennis die we opdoen met het RUBRIC project delen we (anoniem) met instanties die gaan over vergoeding van geneesmiddelen. Op deze manier willen we kijken of het mogelijk is dit ‘off-label’ gebruik voor mensen met zeldzame IMID’s te vergoeden.

Biologische medicijnen remmen de werking van specifieke cellen of eiwitten in uw afweersysteem. Hierdoor wordt ook uw afweer tegen infecties geremd. U kunt dus makkelijker een infectie krijgen en soms verlopen infecties ook heftiger.

Als u een infectie hebt, mag u meestal (tijdelijk) geen biologisch medicijn gebruiken. Koorts is vaak een teken van een infectie of ontsteking in uw lichaam. Het is daarom verstandig om bij koorts of een infectie altijd contact op te nemen met uw behandelend arts. Uw arts zal u dan adviseren of u de biologische medicijnen door kunt gebruiken of dat u er (tijdelijk) mee moet stoppen. Zo voorkomt u dat infecties sneller verergeren. En zoals met alle medicijnen moet u letten op bijwerkingen. Meld ze altijd aan uw arts! Stop nooit zomaar zelf met het gebruik van medicijnen.

Als u vragen hebt over uw behandeling of over (mogelijke) bijwerkingen van biologische medicijnen, stel deze dan tijdens uw afspraak met uw behandelend arts.

Het is belangrijk dat u eventuele bijwerkingen meldt, ook als u geen afspraak hebt. Bel dan de polikliniek. Natuurlijk kunt u met de meeste vragen ook terecht bij uw (reuma)verpleegkundige of verpleegkundig consulent. Schrijf al uw vragen van te voren op zodat u bij uw eerstvolgende afspraak geen vraag vergeet.

Als u vragen hebt over het RUBRIC project, stel uw vraag via e-mail naar info@rubricregister.nl

Als u vragen hebt over het RUBRIC-register stel deze dan aan uw arts of stuur een e-mail naar info@rubricregister.nl

Wilt u de informatie rustig nalezen? Download de informatiebrochure